Phòng ngừa tình trạng máu đông giảm nguy cơ đột quỵ não

Tình trạng hình thành cục huyết khối hay còn được gọi là bệnh máu đông là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ, tai biến. Việc kiểm soát tình trạng máu đông là cách hiệu quả phòng ngừa hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra đột quỵ não gây chết người, đặc biệt ở các bệnh nhân có bệnh lý về huyết áp, tiểu đường,tim mạch, máu mỡ, suy giãn tĩnh mạch…

Cục máu đông là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ não với tỷ lệ 80%. Cục máu đông được hình thành gây tắc mạch máu não, hoặc các mạch máu quan trọng (phần lớn ở tim) nuôi dững não, chính điều đó đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như giảm thị lực, khó nói, nguy hiểm hơn cả là liệt nửa người.

Tìm hiểu về cơ chế máu đông

Máu là thành phần quan trọng của cơ thể. Cơ chế máu đông có vai trò giúp máu nhanh chóng đông lại, ngăn chặn tình trạng mất máu khi bị thương. Cơ chế máu đông diễn ra như sau, các tiểu cầu được triệu tập đến vùng tổn thương để tạo ra nút bao quanh vết thương.

Tiếp theo đó, chúng được kết dính với nhau nhờ các sợi fibrin được tạo ra trong quá trình hoạt hóa các yếu tố đông máu. Các tiểu cầu đến trước phóng thích các chất hóa học để thu hút các tiểu cầu khác tạo thành một cục máu đông bền hơn và ngăn chặn tình trạng chảy máu. Các protein trong cơ thể có vai trò xác định thời điểm dừng lại quá trình tạo cục máu đông khi nó đủ lớn. Khi vết thương được chữa lành, các sợi fibrin sẽ tự hòa tan và những tiểu cầu quay trở lại mô máu bình thường.

Tuy nhiên, nếu máu đông xuất hiện trong tĩnh mạch sâu và gây ra sự hình thành huyết khối (cục máu đông) trong lòng mạch, chúng có thể di chuyển và cản trở dòng chảy của máu đến các cơ quan quan trọng, trong đó có tim và não. Đây chính là tác nhân hàng đầu gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ não với nguy cơ tử vong cực kì cao. Cục máu đông (huyết khối) là nguyên nhân gây đột quỵ não

Sẽ có 2 dạng đột quỵ có nguyên nhân từ cục máu đông: Đột quỵ do huyết khối: Khi cục máu đông hình thành trực tiếp tại não, những động mạch này có thể tích tụ chất béo, mảng bám lâu ngày gây tắc mạch làm hạn chế hoặc mất hoàn toàn sự lưu thông dòng máu.

Đột quỵ do tắc mạch: Do sự tồn tại của các cục máu đông hình thành các bộ phận khác trong cơ thể (thường là tim) và di chuyển đến não. Biểu hiện thường gặp là nhịp bất thường ở hai buồng phía trên của tim (rung tâm nhĩ), có thể làm hình thành cục máu đông.

Đột quỵ do tắc mạch bởi mục máu đông

Cục máu đông có thể hình thành vào bất kể thời điểm nào và ở bất kì vị trí nào trong cơ thể, từ tim, não, phổi đến chân, cánh tay. Nếu cục máu đông xuất hiện ở não hoặc “chạy” lên não sẽ gây ra tình trạng mạch máu não bị bít tắc bởi cục huyết khối làm cho vùng não được nuôi dưỡng bởi động mạch đó bị thiếu máu, dẫn tới hoại tử, chết.

Thông thường, cục máu đông thường chạy lên não mà không đến các vị trí khác là bởi vì 2 động mạch cảnh ở hai bên cổ chúng ta có áp lực dòng máu chảy lên rất mạnh để cung cấp máu cho não – mặc dù trọng lượng của cơ quan này nhỏ nhưng nhu cầu máu lại rất cao. Khi lên não, thông thường cục máu đông sẽ làm tắc những mạch máu lớn, gây ra tình trạng nhồi máu não với vùng thiếu máu và chết não rất rộng.

Nguyên nhân hình thành cục máu đông

Cục máu đông sẽ có nguy cơ cao hình thành ở những người có tiền sử các bệnh mãn tính như đái tháo đường, tim mạch, huyết áp, người cao tuổi có các bệnh lý mạch máu…Bên cạnh đó, những người sở hữu yếu tố gây rung nhĩ như căng thẳng, lo lắng, thiếu ngủ; rối loạn điện giải; hút thuốc lá; bia rượu; tiền sử đái tháo đường; tiền sử gia đình; COPD; béo phì; một số bệnh lý về tim (thiếu máu cơ tim, bệnh lý về van tim) cũng có nguy cơ cao hình thành cục máu đông và dễ dàng di chuyển lên não.Cách phòng ngừa cục máu đông để giảm nguy cơ đột quỵ

Mặc dù cục máu đông nguy hiểm nhưng chúng ta vẫn có thể kiểm soát được các yếu tố nguy cơ. Cụ thể như sau:

Cai hút thuốc lá: Hút thuốc có thể làm tổn thương thành mạch máu, làm tăng quá trình xơ cứng động mạch, khiến tim làm việc nhiều hơn và làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ do tắc mạch máu. Ngay cả việc hút thuốc thụ động cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ. Nếu bạn có thể cai thuốc lá trong vòng 2-5 năm, nguy cơ đột quỵ sẽ giảm xuống ngang với người chưa bao giờ hút thuốc.
Kiểm soát huyết áp ở bệnh nhân có tiền sử bệnh lý huyết áp: Cao huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ do sự hình thành các cục máu đông gây đột quỵ Việc kiểm soát huyết áp ổn định bằng thuốc có thể giúp giảm nguy cơ đáng kể hình thành cục máu đông trong cơ thể.
Kiểm soát cân nặng: Thừa cân với lượng cholesterol có thể tích tụ trên thành động mạch và dẫn đến tắc những mạch này. Thừa cân cũng làm tăng nguy cơ bị cao huyết áp mở đường cho các yếu tố nguy cơ khác của đột quỵ. Vì vậy xây dựng một lối sống khoa học, kiểm soát cân nặng và vận động hợp lý sẽ giúp giảm nguy cơ hình thành cục huyết khối nguy hiểm.
Kiểm soát lượng đường huyết: kiểm soát tốt đường huyết cũng làm giảm các vấn đề về tuần hoàn máu, giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và đột quỵ
Tăng cường vận động thể chất là một cách tốt để tăng khả năng lưu thông máu huyết, giảm tình trạng hình thành các cục huyết khối, giảm nguy cơ hiệu quả
Dùng thuốc để ức chế tình trạng hình thành máu đông: Một số thuốc có thể làm giảm độ kết dính của máu. Bên cạnh đó, ngăn chặn các tiểu cầu thu hút lẫn nhau để tạo thành nút tiểu cầu, ức chế sự hình thành cục máu đông. Đồng thời, một số loại thuốc làm tan huyết khối, được gọi là chất hoạt hóa mô plasminogen (tPA) kích hoạt các protein phân hủy thành sợi fibrin. Các thuốc này đôi khi được sử dụng để cấp cứu nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Tuy nhiên việc sử dụng các loại thuốc trên cần tuyệt đối phải có sự can thiệp của bác sĩ, tuyệt đối tuân theo các chỉ định của bác sĩ chuyên môn. Bệnh nhân tuyệt đối không tự mua uống để tránh gây ra các tác dụng phụ khôn lường vì việc làm loãng máu quá mức cũng vô cùng nguy hiểm.

Bên cạnh đó, hiện nay cũng có nhiều loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe được chiết xuất từ các loại thảo dược tự nhiên có công dụng hỗ trợ huyết áp, tim mạch, cải thiện tình trạng hình thành máu đông hiệu quả. Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng song song với các thuốc đặc trị nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ đột quỵ do hình thành máu đông.