Số ca tử vong đột ngột vì đột quỵ, tai biến mạch máu, nhồi máu cơ tim, … thời gian qua tại Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung tăng nhanh đến mức báo động đã khiến giới y học phải đánh lên hồi chuông cảnh báo mọi người về nguy cơ tử vong từ các bệnh lý mạch máu.
Các loại bệnh lí mạch máu,dấu hiệu nhận biết và nguy cơ tử vong báo động
Hẹp động mạch cảnh
Động mạch cảnh là động mạch chính yếu, cung cấp máu cho não. Hẹp động mạch cảnh do mảng xơ vữa phát triển dày lên từ thành mạch, làm giảm lưu lượng dòng máu lên não. Các mảng xơ vữa hay huyết khối tích tụ ở vị trí động mạch hẹp, có thể gây tắc mạch tại chỗ hoặc di chuyển gây tắc mạch máu não, làm chết một phần não. Tình trạng này gọi là thiếu máu não thoáng qua, đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sẽ sớm xảy ra ở khoảng 40% bệnh nhân.
Bệnh lý mạch vành
Bệnh lý động mạch vành là bệnh lý phổ với nguyên nhân là do xơ vữa động mạch vành. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như cơn đau thắt ngực đến nhồi máu cơ tim, suy tim và đột tử do tim. Biểu hiện của bệnh khá khó nhận biết vì thi thoảng xuất hiện cảm giác nặng, tê, đau lói thoáng qua ở ngực, hoặc đau thắt ở ngực không giảm bớt khi nghỉ ngơi và nguy hiểm hơn là hoàn toàn không có biểu hiện gì.
Trong đó, nguy hiểm và khó lường trước hơn cả là hội chứng động mạch vành cấp với những cơn đau ngực với mức độ đau thay đổi về tần suất và cường độ, mà thuật ngữ y khoa gọi là cơn đau thắt ngực không ổn định. Nặng hơn, trong hội chứng động mạch vành cấp, bệnh nhân có thể bị nhồi máu cơ tim cấp. Có tới gần 50% số bệnh nhân nhồi máu cơ tim bị đột tử trước khi đến bệnh viện, nguyên nhân thường do rối loạn nhịp thất. Có nhiều trường hợp lên cơn đau tim và tử vong bất ngờ ngay khi đang chơi tennis, bóng đá…
Suy giãn tĩnh mạch chi
Nguy hiểm thứ 3 không thể bỏ qua trong bệnh lí mạch máu là bệnh mạch máu chi ngày càng phổ biến. Suy giãn tĩnh mạch là tình trạng các tĩnh mạch suy yếu và giãn to làm thay đổi cấu trúc và chức năng của tĩnh mạch, làm cho vai trò và chức năng của tĩnh mạch không được đảm bảo, máu sẽ chảy trái chiều thông thường, tức là từ tim về chân, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Bất kỳ tĩnh mạch nào cũng có thể bị giãn, nhưng hay gặp nhất là tĩnh mạch ở cẳng chân và bàn chân. Bệnh nhân mắc bệnh mạch máu chi không điều trị kịp thời sẽ bị biến chứng làm da lở loét, tạo ra các huyết khối tĩnh mạch dẫn tới tử vong.
Bệnh lý mạch máu não
Bệnh mạch máu não là một trong những căn bệnh cực kỳ nguy hiểm ảnh hưởng tới tính mạng của con người. Hệ thống mạch máu não này phải cung cấp từ 20 – 25% lượng máu toàn cơ thể nhằm đáp ứng nhu cầu oxy và dưỡng chất cần thiết cho não. Mạch máu não rất nhỏ và là mạch máu tận cùng nên rất dễ bị tổn thương.
Các bệnh mạch máu não có những dấu hiệu rất dễ nhận biết nhưng hay bị chúng ta bỏ qua dẫn đến biến chứng rất nguy hiểm gây ra tai biến mạch máu não và đột tử. Bệnh thiếu máu não thường đi kèm các triệu chứng như: đau đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ, ù tai, nghe kém, rối loạn cảm giác…. Trong não có rất nhiều mạch máu nhỏ, khả năng chịu áp lực kém. Đặc biệt trên nền một người bị cao huyết áp sẵn, bản thân mạch máu đã bị xơ vữa rất nhiều, khi huyết áp tăng cao, việc xuất huyết là khó tránh khỏi.
Các chuyên gia y tế cảnh báo, khi thấy người thân có các dấu hiệu của xuất huyết não như: cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân, bỗng dưng không nói được, hoặc nói nhảm, mất thị lực (đặc biệt chỉ xuất hiện triệu chứng ở một bên mắt), đau đầu dữ dội, chóng mặt, cơ thể mất thăng bằng, không thể vận động theo ý muốn phải nhanh chóng đưa tới bệnh viện ngay trong vòng ba giờ đồng hồ. Nếu chậm trễ cấp cứu, bệnh nhân xuất huyết não sẽ phải sống đời tàn phế hoặc tử vong.
Phình động mạch chủ bụng
Động mạch chủ bụng là một động mạch lớn nhất nằm trong ổ bụng, dẫn máu nuôi nửa phần dưới cơ thể. Bệnh xảy ra khi thành động mạch bị giãn hơn 50% so với bình thường. Đoạn động mạch chủ bị phình có thành mạch yếu hơn thành mạch bình thường, do đó các mạch máu này sẽ rất dễ vỡ dưới áp lực của máu nếu không được điều trị kịp thời. Một túi phình bị vỡ có thể gây chảy máu trong nghiêm trọng, có thể dẫn đến sốc hoặc thậm chí tử vong cho người bệnh. Dấu hiệu phình động mạch chủ bụng không gây ra triệu chứng rõ rệt, túi phình phát triển từ từ trong nhiều năm và nếu túi phình lớn nhanh, rách ra (vỡ phình), hoặc máu chảy dọc theo thành động mạch (bóc tách động mạch chủ). Các triệu chứng có thể đến đột ngột như đau vùng bụng, đau thường khu trú tại vùng hạ vị hay phía sau lưng. Cảm giác đau thường liên tục, bứt rứt kéo dài hàng giờ đến nhiều ngày. Vỡ động mạch chủ bụng thực sự sẽ kèm theo một cơn đau lưng đột ngột cùng với đau bụng và bụng căng cứng
Nguyên nhân gây ra bệnh lý mạch máu
Các bệnh lý mạch máu với nguy cơ tử vong cao là mối nguy hiểm khôn lường cho sức khỏe nhưng việc biết đượ nguyên nhân gây ra các bệnh lý sẽ giúp mọi người lưu ý và phòng tránh, giảm bớt khả năng tử vong hoặc biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân bị bệnh mạch vành đa số nằm trong nhóm có yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng cholesterol máu, hoặc tiền sử gia đình có người bị bệnh mạch vành…Ngoài ra, chế độ sống, sinh hoạt không điều độ, quá căng thẳng cũng có thể có liên quan đến bệnh mạch vành.
Đối với bệnh lý phình động mạch chủ bụng thì 90% nguyên nhân do xơ vữa động mạch. Ngoài ra, còn do nhiễm trùng, chấn thương, viêm động mạch… hoặc các yếu tố nguy cơ như tuổi tác, thuốc lá, di truyền, giới tính. Hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi vỡ túi phình…nên đây là một căn bệnh âm thầm nhưng hệ lụy khó lường.
Suy giãn tĩnh mạch chi lại hay gặp ở phụ nữ, chủ yếu là người lớn tuổi, những người phải đứng, ngồi lâu như thợ dệt, thợ may, giáo viên, phụ nữ dùng thuốc ngừa thai và gặp cả ở đối tượng bị căng thẳng quá độ.
Trong khi đó, những nguyên nhân dễ làm con người bị xuất huyết não chính là rượu bia, chất kích thích và sự thay đổi thời tiết đột ngột. Ngoài ra, các bệnh lý như cao huyết áp cũng là nguyên nhân dẫn đến biến chứng nguy hiểm tai biến mạch máu não.
Cách phòng và giảm thiểu biến chứng, nguy cơ từ vong từ các bệnh lý về mạch máu
- Cắt giảm bớt lượng cholesterol: bệnh nhân đang gặp phải bệnh lý về mạch máu nên cắt giảm lượng lượng cholesterol , hạn chế các loại thực phẩm có chứa hàm lượng a-xít béo trans và chất béo đã được hy-đrô hóa cao.
- Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm cho chứng tắc nghẽn động mạch trở nên trầm trọng hơn bởi sẽ làm gia tăng tình trạng xơ vữa ở các động mạch của tim, chân và động mạch chủ. Bên cạnh đó thuốc là luôn là mối nguy hiểm khôn lường cho sức khỏe mà không hề có lợi ích gì. Hãy bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt nếu không muốn nguy cơ tử vong đến sớm hơn.
- Tập thể dục hằng ngày: Đây là một thói quen tốt, giúp cho hệ thống tim và mạch máu được tập luyện, có thể đảo ngược quá trình tắc nghẽn động mạch, làm cho tim khỏe hơn và giúp giảm huyết áp. Vì thế, bạn nên tập thể dục ít nhất 3 lần mỗi tuần với thời gian khoảng ½ giờ để ngăn ngừa và điều trị bệnh tắc nghẽn động mạch.
- Ăn một số loại thực phẩm đặc biệt: Bạn cần bổ sung một số loại thực phẩm có thể giảm mức cholesterol cũng như làm giảm tình trạng đông máu như tỏi, dâu, táo, hành, rượu vang đỏ, nước ép nho, trà xanh,… Đây đều là những thực phẩm có khả năng hạ mức LDL cholesterol khá hiệu quả.
- Các hoạt động giúp “giải phóng” stress: Tình trạng căng thẳng sẽ khiến huyết áp tăng cao, là nguy cơ dẫn đến chứng xơ vữa động mạch. Vì vậy, hãy thư giãn và thả lỏng bằng những bài tập thở sâu, ngồi thiền hay yoga để giải phóng stress khỏi cơ thể.
- Uống thuốc điều trị huyết áp điều độ: đừng tự ý bỏ thuốc nếu bạn đã có tiền sử bệnh tăng huyết áp vì đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các biến chứng đột ngột của bệnh lý mạch máu.
- Kiểm tra sức khỏe thường xuyên: mọi người thường lơ là trong việc kiểm tra sức khỏe định kì. Thực tế một số bệnh lí có những dấu hiệu nhận biết khá mơ hồi, thậm chí không biểu hiện gì cho đến khi đột ngột gây ra biến chứng và tử vong. Vậy nên khám sức khỏe định kì thường xuyên, nhất là đối với người sau tuổi 40 là việc làm cần thiết giúp chúng ta nhanh chóng phát hiện những triệu chứng của các căn bệnh và điều trị kịp thời.
Discussion about this post