Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến ngoại hình, vóc dáng mà tình trạng thừa cân béo phì còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng hơn đến sức khỏe như các bệnh lý tim mạch, bệnh lí mạch máu nguy hiểm và các các bệnh mãn tính cơ xương khớp.
Béo phì là tình trạng chung của người cao tuổi
Bài viết này sẽ không nói đến tình trạng béo phì ở trẻ em mà chỉ đề cập đến vấn đề béo phì và nguy cơ gây ra bệnh xương khớp ở người cao tuổi. Thông thường, người cao tuổi hệ xương khớp đã bị thoái hóa theo thời gian nên nguy cơ mắc các bệnh xương khớp cực kì cao. Lại thêm béo phì thì khả năng tình trạng bệnh chuyển biến nạng sẽ nhiều hơn.
Phụ nữ béo phì sau tuổi mãn kinh dễ có nguy cơ thoái hóa khớp, đặc biệt thoái hóa khớp gối, do lực của cơ thể tác động lên khớp gối và chuyển hóa mô mỡ sinh ra các hormon, yếu tố tăng trưởng gây tổn thương sụn khớp. Nam giới béo phì và tăng acid uric máu sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh gút do rối loạn chuyển hóa purin, làm dư thừa acid uric máu lâu ngày lắng đọng các mô và trong ổ khớp gây viêm khớp.
Béo phì và các chứng bệnh cơ xương khớp
Thừa cân béo phì chính là nguyên nhân gây tăng nguy cơ mắc bệnh về xương khớp. Do trọng lượng cơ thể sẽ tạo áp lực lên xương khớp, làm phá hủy các sụn khớp, đặc biệt là thoái hóa các khớp phải chịu lực, đặc biệt là vùng lưng, hông, háng, đầu gối và bàn chân. Nếu bạn tăng thêm 1kg trọng lượng cơ thể thì áp lực đè xuống khớp gối và hông có thể tăng lên tới 8 kg. Thừa cân, béo phì thường gặp ở những người làm công việc văn phòng, người trung niên và người già. Người trẻ béo phì với chỉ số BMI từ 30 cũng có thể mắc các bệnh về xương khớp.
Một số loại bệnh xương khớp thường gặp ở người béo phì
Thoái hóa khớp
Béo phì tăng nguy cơ 4-5 lần mắc bệnh thoái hóa khớp, đặc biệt khớp gối. Thoái hóa khớp xảy ra ở người béo phì do yếu tố cơ học. Trọng lượng của cơ thể tác động lên sụn khớp làm nghiền nát, nứt và rách sụn hoặc do chuyển hóa các mô mỡ tăng tổng hợp hormon và yếu tố tăng trưởng làm tổn thương sụn và xương dưới sụn. Thoái hóa là tổn thương toàn bộ khớp, bao gồm tổn thương sụn khớp, dây chằng, bao khớp, cơ cạnh khớp và màng hoạt dịch. Béo phì, trục khớp bị lệch ra ngoài hoặc vào trong, đặc biệt những người béo phì chân vòng kiềng hoặc chân choãi, ngoài ra ở người béo phì còn do mô mỡ tác động đến khớp.
Ở người béo phì khớp tổn thương không chỉ do yếu tố cơ học mà còn chịu ảnh hưởng của mô mỡ tổng hợp nhiều hormon và nhiều yếu tố phát triển gây tổn thương sụn khớp và tổn thương xương dưới sụn, dẫn đến phát triển thoái hóa khớp. Tăng khối mỡ làm gia tăng các gai xương trong bệnh thoái hóa khớp gối. Béo phì dẫn đến thoái hóa khớp và ngược lại do đau khớp ở những người mắc thoái hóa khớp giảm các hoạt động dẫn đến béo phì.
Nguy cơ viêm khớp dạng thấp
Có 3 lí do béo phì làm tăng nguy cơ viêm khớp dạng thấp:
- Thứ 1, béo phì kích thích quá trình viêm phát triển do chất béo có khả năng sinh ra các protein – trong đó có chất Cykotine – chất có khả năng sinh ra tình trạng viêm nhiễm ở mức độ nhẹ nhưng có thể gây hại xương khớp và gây ra tình trạng viêm.
- Thứ 2, hàm lượng chất béo cao làm giảm tác dụng của thuốc trong điều trị viêm khớp
- Thứ 3, trọng lượng cơ thể gây tác động trực tiếp đến các xương. Trong thời gian dài sẽ gây ra nhiều bệnh lý xương khớp , dẫn đến viêm khớp nghiêm trọng
Bệnh lý về cột sống
Trọng lượng cơ thể quá mức sẽ khiến cột sống gánh chịu thêm áp lực. Bệnh lý thương gặp ở người làm việc nặng và hiện xảy ra rất nhiều ở người béo phì, biến chứng chủ yếu là đau cột sống và hạn chế vận động, các loại thoái hóa cột sống như đau thắt lưng, thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm
Béo phì và bệnh gút
Bệnh gút một bệnh liên quan chuyển hóa purin, khi dư thừa acid uric lâu ngày trong máu, vượt quá độ bão hòa và kết tủa dưới da, ở thận, ở trong khớp gây những cơn sưng đau cấp ở khớp và quanh khớp. Ở nam giới, béo phì và tăng acid uric máu nguy cơ cao mắc bệnh gút. Trên thế giới nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tăng acid uric máu ở những người béo phì làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh gút. Tổn thương khớp trong những cơn gút cấp do viêm cấp của khớp, do các tinh thể urat kích thích các phản ứng viêm. Tăng acid uric trong nhiều năm, lắng đọng tinh thể urat sodium trong sụn khớp và màng hoạt dịch khớp. Các vi tinh thể có thể đứt và giải phóng các tinh thể trong hầm khớp. Các tinh thể bị thực bào bởi tế bào viền của màng hoạt dịch khớp và giải phóng ine tiền viêm, nên người bệnh gút có thể có phản ứng sốt và sưng đau cấp tính tại khớp. Cơn đau kéo dài vài ngày. Sau nhiều cơn gút cấp xảy ra và nhiều năm sau tổn thương khớp mạn tính gọi là gút mạn tính có các tophi ở bàn chân, mỏm khuỷu tay, bàn tay…
Béo phì là một trong những tiêu chuẩn của hội chứng chuyển hóa. Nguyên nhân giảm thải acid uric trong đó có liên quan đến hội chứng chuyển hóa, giảm phân số thải acid uric ở thận. Ở người béo phì liên quan đến chế độ ăn giàu purin, đặc biệt ở nam giới uống quá nhiều bia và rượu, tăng sản xuất acid uric.
Vì vậy, việc kiểm soát tình trạng thừa cân béo phì là vô cùng cần thiết để đảm bảo sức khỏe hệ cơ xương khớp. Bên cạnh áp dụng các chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học thì việc tập thể dục và tăng cường vận động thể chất cũng là một giải pháp hữu ích trong việc giảm cân. Tuy nhiên, nếu đã có các bệnh lý về xương khớp, bạn nên cân nhắc lựa chọn các bài tập với hình thức và cường độ phù hợp để giảm cân đồng thời bảo vệ sức khỏe của xương khớp.
Nếu có góp ý nào cần chia sẻ, hãy gửi thư cho chúng tôi qua email: suckhoecongnghe789@gmail.com nhé. Mọi đóng góp của quý bạn đọc luôn có ý nghĩa quan trọng đối với chúng tôi!
Discussion about this post